Οι
άνθρωποι πάντοτε, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, είχαν ιδιαίτερο
ενδιαφέρον να μάθουν και να καταλάβουν τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια του
ύπνου.
Ο ύπνος, τα όνειρα και οι πολύμορφες διαταραχές που μπορούν να
επηρεάζουν τον ύπνο αποτελούσαν πάντοτε ένα σημείο προβληματισμού και
ανάλυσης με πολλές προεκτάσεις.
Οι αρχαίοι Έλληνες έδιναν μεγάλη προσοχή και σημασία στα όνειρα.
Χρησιμοποιούσαν μάλιστα τα όνειρα σαν ένα μέσο που τους βοηθούσε να κάνουν
μια καλύτερη διάγνωση.
Ο Ιπποκράτης πίστευε ότι ένας καλός γιατρός έπρεπε να ακούει με
προσοχή τα όνειρα του ασθενούς του. Η προσεκτική ανάλυση της διήγησης
αυτής του ασθενούς του, υποστήριζε ο Ιπποκράτης, μπορούσε να συμβάλει
ουσιαστικά στη διάγνωση της πάθησης.
Ο Αριστοτέλης πίστευε ότι τα όνειρα είναι η αντανάκλαση της
συνολικής κατάστασης της υγείας κάποιου ατόμου.
Η σύγχρονη ιατρική δίνει πολύ μεγάλη σημασία στο τι συμβαίνει κατά τη
διάρκεια του ύπνου. Έχουν αναπτυχθεί μάλιστα εργαστήρια ύπνου όπου
διεξάγονται εξειδικευμένες έρευνες σχετικές με τη φυσιολογία και παθολογία
του ύπνου.
Είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε ότι έχουν περιγραφεί μέχρι σήμερα
τουλάχιστο 80 διαφορετικές παθήσεις και διαταραχές που αφορούν τον ύπνο.
Έχει υπολογιστεί ότι τουλάχιστο 30% του πληθυσμού πάσχει από διαταραχές
του ύπνου και οι συνέπειες των παθήσεων αυτών στη δημόσια υγεία και
οικονομία είναι ανυπολόγιστες.
Η πολυπνογραφία είναι μια από τις κυριότερες μεθόδους που
χρησιμοποιούνται για την μελέτη του τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια του
ύπνου. Κατά τη μέθοδο αυτή καταγράφονται οι ηλεκτροφυσιολογικές
δραστηριότητες του εγκεφάλου, των ματιών και άλλων μερών του σώματος κατά
τη διάρκεια του ύπνου.
Οι μελέτες αυτές έδειξαν ότι ο ύπνος χωρίζεται σε δύο βασικά στάδια.
Το ένα
στάδιο είναι αυτό που χαρακτηρίζεται από ταχείες κινήσεις των ματιών
και είναι γνωστό διεθνώς με την επονομασία
REM (Rapid Eye Movement).
Το στάδιο του ύπνου αυτό συμβαίνει περίπου κάθε 90 λεπτά. Είναι
κατά τη διάρκεια του REM που βλέπουμε
όνειρα. Επίσης επηρεάζει τις γνωστικές ικανότητες, τη συμπεριφορά,
την απόδοση και τη ψυχική διάθεση μας. |
Χαρακτηριστικά να αναφέρουμε ότι σε έρευνες που έγιναν, γιατροί
ερευνητές ξυπνούσαν συστηματικά εθελοντές κατά τη φάση
REM του ύπνου τους. Η στέρηση της φάσης
REM του ύπνου προκαλούσε ερεθιστικότητα, επιθετικότητα, κούραση και
κακή διάθεση στους εθελοντές.
Επιπρόσθετα τα φαινόμενα αυτά επιδεινώνονταν περισσότερο όταν η
στέρηση της φάσης REM του ύπνου
συνεχιζόταν και αυξανόταν. Φαίνεται δηλαδή ότι τα όνειρα είναι
απαραίτητα κάθε νύκτα, έστω και εάν δεν τα θυμόμαστε, για να έχουμε μια
καλή ποιότητα ύπνου.
Το άλλο στάδιο του ύπνου είναι αυτό που δεν έχει
ταχείες οφθαλμικές κινήσεις και είναι γνωστό σαν
NREM (Non-Rapid Eye Movement).
Το στάδιο αυτό λαμβάνει χώρα κατά την υπόλοιπη διάρκεια της
νύκτας. Στη φάση αυτή του ύπνου, ο οργανισμός χαλαρώνει πλήρως από
μυϊκής απόψεως και δεν υπάρχουν όνειρα. Είναι σε αυτή τη φάση που
οργανισμός ξεκουράζεται, ανανεώνεται και επιδιορθώνονται οι
βλάβες σε κυτταρικό επίπεδο.
|
Η κατανόηση των φαινομένων και λειτουργιών που λαμβάνουν χώρα κατά τη
διάρκεια του ύπνου έχουν μεγάλη σημασία τόσο για την αντιμετώπιση των
διαταραχών του ίδιου του ύπνου αλλά και την αντιμετώπιση των προβλημάτων
που προκαλούνται από μια κακή ποιότητα ύπνου κατά την εγρήγορση.
Η αϋπνία, η υπνηλία, η ναρκοληψία, το ροχαλητό το σύνδρομο της
άπνοιας του ύπνου, οι εφιάλτες είναι μερικά από τα προβλήματα που μειώνουν
την ποιότητα ζωής και απόδοσης όχι μόνο του ατόμου που πάσχει αλλά και των
ατόμων του στενού περιβάλλοντός του.
Ο κίνδυνος τροχαίων ατυχημάτων λόγω υπνηλίας ή λανθασμένων ενεργειών
και αποφάσεων λόγω κούρασης από έλλειψη ύπνου, έχει αποδειχθεί ότι
επηρεάζουν συχνά τα άτομα που παρουσιάζουν διαταραχές του ύπνου.
Τα συμπεράσματα σήμερα των επιστημόνων και των γιατρών συμφωνούν με
τις διαπιστώσεις των αρχαίων Ελλήνων, του Ιπποκράτη και του Αριστοτέλη. Η
ποιότητα του ύπνου και τα όνειρα αποτελούν μια σημαντική συνιστώσα της
συνολικής ψυχικής και οργανικής εικόνας της υγείας ενός ατόμου.