Το
ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής είναι συχνότερο σε άνδρες, σε καπνιστές και
σε ασθενείς με ψηλή πίεση.
Η διεύρυνση και διαστολή της κοιλιακής αορτής που χαρακτηρίζουν το
ανεύρυσμα, αδυνατίζουν τα τοιχώματα της με κίνδυνο ρήξης. Η ρήξη της
αορτής είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη κατάσταση με ψηλό ποσοστό θνησιμότητας.
Η αορτή είναι η μεγαλύτερη αρτηρία του σώματος. Η ρήξη ανευρύσματος
αορτής, στο 65% των ασθενών προκαλεί άμεσο θάνατο. Από αυτούς που
καταφέρνουν να φθάσουν στο χειρουργείο για θεραπεία αποκατάστασης, μόνο
50% επιβιώνουν.
Κατά γενικό κανόνα, συνιστάται όπως ανευρύσματα κοιλιακής αορτής
μεγαλύτερα από 5,5 εκατοστά να χειρουργούνται. Η καλύτερη μέθοδος για
την ανίχνευση και παρακολούθηση των ανευρυσμάτων αορτής είναι το
υπερηχογράφημα.
Στους περισσότερους ασθενείς δεν εκδηλώνονται
συμπτώματα παρά μόνο όταν επίκειται ρήξη του ανευρύσματος. Μερικοί
ασθενείς μπορεί να παρουσιάζουν χρόνιους πόνους στην κοιλιά.
Η κλινική εξέταση μπορεί να δείξει σε αριθμό ασθενών ότι υπάρχει
στην κοιλιά μια μάζα που πάλλεται ταυτόχρονα με τους σφυγμούς της
καρδίας. Το υπερηχογράφημα μπορεί να δείξει σε τέτοιες περιπτώσεις
εάν πρόκειται για ανεύρυσμα και να επιτρέψει τη μέτρηση του μεγέθους
του. |
Επειδή το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής στις περισσότερες
περιπτώσεις εξελίσσεται χωρίς συμπτώματα και επειδή όταν επέλθει η ρήξη,
ο κίνδυνος για τη ζωή είναι εξαιρετικά μεγάλος λόγω της μαζικής
αιμορραγίας που προκύπτει, η έγκαιρη ανίχνευση και αντιμετώπιση αποκτούν
τεράστια σημασία.
Οι οδηγίες για το πως πρέπει να εφαρμόζεται πληθυσμιακά ένα
πρόγραμμα ανίχνευσης του ανευρύσματος κοιλιακής αορτής, μέχρι σήμερα δεν
είναι σαφείς. Οι ευεργετικές επιδράσεις ενός μαζικού προγράμματος
ανίχνευσης, οι κίνδυνοι και το κόστος έτυχαν και τυγχάνουν ακόμη ανάλυσης
και αξιολόγησης.
Το επιστημονικό σώμα των Ηνωμένων Πολιτειών για θέματα πρόληψης (US
Preventive Services Task Force) εξέδωσε τώρα
οδηγίες για το πως πρέπει να γίνεται η ανίχνευση ανευρυσμάτων αορτής. Οι
οδηγίες βασίστηκαν σε επιστημονικά δεδομένα και έρευνες που δημοσιεύτηκαν
από το 1994 έως το 2004.
Η ανάλυση 4 μεγάλων ερευνών για το ζήτημα έδειξε ότι οι ασθενείς που
είχαν υποβληθεί σε υπερηχογράφημα ανίχνευσης, είχαν λιγότερες πιθανότητες
να πεθάνουν λόγω ρήξης ανευρύσματος σε σύγκριση με τους υπόλοιπους. Όμως
αυτό ίσχυε για τους άνδρες και όχι για τις γυναίκες.
Διαπιστώθηκε επίσης ότι το ανεύρυσμα αορτής είναι πολύ συχνότερο στους
άνδρες παρά στις γυναίκες. Οι άνδρες καπνιστές είχαν τη μεγαλύτερη
συχνότητα ανευρυσμάτων.
Ο θάνατος λόγω ανευρύσματος στις γυναίκες είναι σπάνιος. Ακόμη
και στις περιπτώσεις που συμβαίνει είναι σε γυναίκες άνω των 80 ετών.
Οι περισσότεροι θάνατοι λόγω ανευρύσματος συνέβαιναν όταν οι
ασθενείς ήσαν μεγαλύτεροι των 65 ετών. Ο κίνδυνος θανάτου λόγω ρήξης
ανευρύσματος βρέθηκε να είναι πολύ μικρός εάν στην ηλικία των 65 ετών το
υπερηχογράφημα δεν έδειχνε την ύπαρξη ανευρύσματος. Το επαναληπτικό
υπερηχογράφημα μετά την ηλικία των 65 ετών δεν προσέφερε περισσότερα.
Τα ευεργετικά αποτελέσματα του υπερηχογραφήματος ανίχνευσης ήσαν
σημαντικά περισσότερα σε άνδρες που κάπνιζαν ή ήσαν καπνιστές και στους
ηλικιωμένους πέραν των 65 ετών.
Σε ασθενείς με ανευρύσματα μεγαλύτερα από 5,5 εκατοστά, η
χειρουργική αποκατάσταση βελτίωνε την πρόγνωση. Παρ΄ όλα αυτά πρέπει
να σημειωθεί ότι 4% των ασθενών πέθαναν προτού απολυθούν από το νοσοκομείο
μετά από χειρουργική επέμβαση για αποκατάσταση ανευρύσματος αορτής.
Επιπρόσθετα επιπλοκές παρατηρούνταν σε περίπου 30% των ασθενών που
υποβάλλονταν σε τέτοιες θεραπείες.
Η διαδικασία της ανίχνευσης προκαλούσε κυρίως ψυχολογικό στρες στους
ασθενείς. Αυτό ήταν βραχυπρόθεσμο και δεν καταγράφηκαν μακροχρόνιες
ψυχολογικές διαταραχές.
Με βάση τα πιο πάνω δεδομένα, επί του παρόντος,
γίνονται οι ακόλουθες εισηγήσεις από το
US
Preventive Services Task Force:
- Οι άνδρες που
είναι ή ήσαν καπνιστές, να υποβάλλονται συστηματικά σε
υπερηχογράφημα ανίχνευσης ανευρύσματος κοιλιακής αορτής όταν φθάνουν
στην ηλικία των 65 ετών. Ένα υπερηχογράφημα μεταξύ 65 και 75 ετών
θεωρείται αρκετό
- Δεν γίνεται
σύσταση υπέρ ή κατά για την ανίχνευση σε άνδρες που ποτέ δεν
κάπνισαν. Η απόφαση πρέπει να ληφθεί από το γιατρό μαζί με τον
ασθενή, λαμβάνοντας υπ' όψη τα πλεονεκτήματα από τη μια και τους
κινδύνους από την άλλη
- Για τις γυναίκες
δεν γίνεται σύσταση για πρόγραμμα συστηματικής ανίχνευσης. Αντίθετα
τονίζεται ότι τα οφέλη μιας τέτοιας διαδικασίας είναι πολύ λίγα.
Μάλιστα τα προβλήματα που μπορούν να προκύψουν λόγω επιπλοκών από
επεμβάσεις δυνατόν να είναι περισσότερα από οποιαδήποτε θετικά
αποτελέσματα
- Σε οποιαδήποτε
περίπτωση υποψίας ύπαρξης ανευρύσματος, ανεξάρτητα από τις πιο πάνω
συστάσεις, πρέπει να γίνεται υπερηχογράφημα ανίχνευσης. Εάν υπάρχει
οικογενειακό ιστορικό ανευρύσματος, οι ασθενείς πρέπει να το
συζητούν με το γιατρό τους
|
Βλέπουμε λοιπόν ότι
οι ενδείξεις για ανίχνευση τοποθετούνται λαμβάνοντας υπ' όψη και τους
πραγματικούς κινδύνους που ακολουθούν τις χειρουργικές θεραπείες διόρθωσης
των ανευρυσμάτων.
Βέβαια δεν
αποκλείεται οι συστάσεις αυτές να τροποποιηθούν εάν προκύψουν νέα δεδομένα
από έρευνες ή εάν οι θεραπείες για ανευρύσματα γίνουν ασφαλέστερες.