Η λογική,
η κρίση και η σκέψη σε
σοβαρά ασθενείς μειώνεται σημαντικά
σε σημείο τέτοιο που βρέθηκε ότι η
ικανότητα κρίσης τους να είναι
παρόμοια με αυτή παιδιών 10 ετών.
Το γεγονός αυτό είναι
αρκετά ανησυχητικό διότι οι ασθενείς
αυτοί καλούνται να πάρουν δύσκολες και
πολύπλοκες αποφάσεις για την ασθένεια
ή την θεραπεία τους ή ακόμα και για άλλα
σημαντικά θέματα.
Μπορεί να φαίνεται περίεργο αλλά
μέχρι σήμερα οι ικανότητες των ασθενών
να σκέφτονται και να κρίνουν και αυτό
ανάλογα με τη σοβαρότητα της οργανική
τους ασθένειας δεν έχει μελετηθεί.
Γιατροί από τη Νέα Υόρκη,
λόγω παλιών εμπειριών είχαν
παρατηρήσει ότι μερικοί από τους
ενήλικες ασθενείς είχαν ένα τρόπο
σκέψης που έμοιαζε με αυτόν των παιδιών.
Γι' αυτό το λόγο αποφάσισαν ν'
αξιολογήσουν με ψυχομετρικά
επιστημονικά τεστ τις ικανότητες κρίσης,
σκέψης και λογικής των ενηλίκων σοβαρά
πασχόντων.
Μελέτησαν 68 ενήλικες
ασθενείς, ηλικίας από 45 έως 75 ετών που
ήταν εισηγμένοι σε νοσοκομείο και
ακόμη 28 υγιείς ενήλικες με μέσο όρο
ηλικίας 80 ετών.
Για ν' αξιολογήσουν τις
ικανότητες κρίσης και λογικής των
ασθενών αυτοί οι γιατροί
χρησιμοποίησαν ψυχομετρικά τεστ που
βασίζονται στη θεωρία του γνωστού
ψυχολόγου Piaget.
Αρχικά οι ασθενείς
αξιολογήθηκαν για την σοβαρότητα της
ασθένειας και ταξινομήθηκαν σύμφωνα με
τη μέθοδο Karnofski. Η μέθοδος αυτή
βασίζεται στο πόσο έχει επηρεάσει την
αυτονομία του ασθενούς η νόσος του. Για
παράδειγμα αξιολογείται πόσο
επηρεάστηκε η ικανότητα τους να τρωνε
μόνοι τους, να λούονται, να
καθαρίζονται και να χρησιμοποιούν
μόνοι τους το αποχωρητήριο.
Οι ασθενείς που πάσχουν
σοβαρά χρειάζονται πολύ βοήθεια και
χάνουν αρκετή από την αυτονομία τους
ενώ οι λιγότερο σοβαρά, χρειάζονται
λιγότερη υποστήριξη.
Για ν' αξιολογήσουν την
λογική και την κρίση τους, οι γιατροί
τους υπέβαλαν σε 7 ψυχομετρικά
τεστ σύμφωνα με τη μέθοδο του Piaget.
Επίσης τους υπέβαλαν στα
συνηθισμένα τεστ νοημοσύνης τα
οποία έχουν κωδικοποιηθεί σ' ένα σύνολο
που ονομάζεται MMSE (Mini-Mental Status
Examination).
Στο τεστ αυτό, μεταξύ άλλων,
ο ασθενής καλείται να δώσει το όνομα
του, τη χρονολογία, να θυμηθεί 3
αντικείμενα (έλεγχος μνήμης), να πει
τα γράμματα μιας λέξης από πίσω προς τα
μπροστά (έλεγχος προσοχής), να
ονομάσει ορισμένα γνωστά αντικείμενα,
να γράψει ή να διαβάσει μια φράση (έλεγχος
γλώσσας).
Ένα από τα τεστ της
μεθόδου του Piaget είναι
το εξής: Μπροστά στον ασθενή τοποθετούνται
δύο χαμηλά και πλατειά ποτήρια που
περιέχουν την ίδια ποσότητα νερού. Το
νερό από το ένα από τα δύο μεταφέρεται
σε ένα ψηλό και στενό ποτήρι. Η ερώτηση
μετά είναι πιο από τα δύο περιέχει
περισσότερο νερό.
Τα περισσότερα παιδιά
μικρότερα των 10 ετών απαντούν
λανθασμένα, ότι είναι το στενό ποτήρι
που έχει περισσότερο όγκο.
Οι γιατροί βρήκαν ότι οι
πιο σοβαρά άρρωστοι, υστερούσαν στα
απλά τεστ λογικής σκέψης με τη μέθοδο
του Piaget ενώ η επίδοσή τους στα
συνηθισμένα τεστ νοημοσύνης (MMSE)
έδειχναν ότι είχαν μια κανονική
απόδοση.
Οι σοβαρά πάσχοντες
ασθενείς στη μελέτη αυτή είχαν
ασθένειες όπως καρκίνο, καρδιακή
ανεπάρκεια και AIDS. Πιθανές εξηγήσεις
για την φτωχή απόδοσή τους είναι η
κούραση, η καταβολή που τους προκαλεί η
ασθένεια, η ακινησία, τα φάρμακα και η
εξάρτησή τους από τους άλλους.
Τα αποτελέσματα και
συμπεράσματα της μελέτης αυτής είναι
ανησυχητικά. Τα απλά τεστ νοημοσύνης
δείχνουν ότι οι σοβαρά πάσχοντες δεν
έχουν διαφορές σε σχέση με τους άλλους
ασθενείς.
Όμως τα τεστ λογικής και
κρίσης σύμφωνα με τη μέθοδο Piaget
δείχνουν ότι σε πολλές
περιπτώσεις σκέφτονται όπως τα μικρά
παιδιά.
Αυτό θέτει το ερώτημα κατά
πόσο οι ασθενείς αυτοί μπορούν
πράγματι να σκεφτούν σωστά και να
πάρουν βαρυσήμαντες αποφάσεις για την
υγεία τους ή για άλλα νομικά θέματα.
Είναι η πρώτη μελέτη του
είδους της. Πρέπει να γίνουν και άλλες
ανάλογες μελέτες σε μεγαλύτερο αριθμό
ασθενών για να επιβεβαιωθούν και από
άλλους γιατρούς τα συμπεράσματα αυτά
τα οποία εάν επαληθευτούν θα έχουν
σοβαρές ιατρικές, νομικές και
κοινωνικές προεκτάσεις.