Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο των ανθρώπων όταν νιώθουν αγάπη μεταξύ τους;

Τι συμβαίνει σε αυτούς που δεν μπορούν να αγαπήσουν;

Τα ερωτήματα αυτά όπως και άλλα που αφορούν τις ορμονικές και χημικές ρυθμίσεις που λαμβάνουν χώρα στον εγκέφαλο όταν υπάρχει αγάπη, έρωτας και σεξουαλική έλξη μεταξύ των ανθρώπων, έχουν απασχολήσει τους ερευνητές κατά τις τελευταίες δεκαετίες.

Τα πρώτα ευρήματα μας επιτρέπουν ήδη να κατανοήσουμε καλύτερα ορισμένες πτυχές των ανθρωπίνων σχέσεων.

Η ορμόνη οξυτοκίνη, που βοηθά στο να δημιουργηθούν και να εδραιωθούν δεσμοί αγάπης μεταξύ μητέρας και παιδιού, ενεργεί με ανάλογο τρόπο και μεταξύ των ερωτευμένων.

Για τους λόγους αυτούς μερικοί την αποκάλεσαν ορμόνη της αγάπης.

Η οξυτοκίνη απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια του τοκετού και κατά τον οργασμό.

Εκκρίνεται από τον υποθάλαμο στο κεντρικό νευρικό σύστημα και αποθηκεύεται στην υπόφυση. Η ορμόνη αυτή συμβάλλει στη δημιουργία των συσπάσεων της μήτρας, στην έκκριση του γάλακτος και στην αγγειοδιαστολή.

Σύμφωνα με ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, η οξυτοκίνη βοηθά στη θεμελίωση μόνιμων δεσμών μεταξύ ερωτευμένων, μετά από τον αρχικό ενθουσιασμό που παρατηρείται σε μια νέα ερωτική σχέση.

Η ορμόνη επηρεάζει  μεγάλο αριθμό νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο. Δημιουργεί δισεκατομμύρια νέα κυκλώματα μεταξύ των νευρικών κυττάρων σε ορισμένες δομές του εγκεφάλου.

Μερικοί άνθρωποι πιθανόν να μην είναι ευαίσθητοι στη δράση της οξυτοκίνης λόγω του ότι μπορεί να έχουν στα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου λιγότερους υποδοχείς για την οξυτοκίνη. Οι άνθρωποι αυτοί πιθανόν να έχουν δυσκολίες στο να διατηρούν μακροχρόνιους επιτυχημένους δεσμούς με άλλα άτομα.

Σε έρευνες που έκαναν επιστήμονες σε ζώα, φάνηκε ότι η οξυτοκίνη είναι πολύ σημαντική στη δημιουργία και εδραίωση της μητρικής συμπεριφοράς. Ιδιαίτερα αναφέρεται το παράδειγμα του αρουραίου των πεδιάδων ο οποίος δημιουργεί μόνο μία ερωτική σχέση που διατηρεί μόνιμα για όλη του τη ζωή.

Ο αρουραίος των πεδιάδων που είναι ένα πολύ κοινωνικό ζώο, έχει μια έντονη σεξουαλική δραστηριότητα κατά τις πρώτες 48 ώρες του ζευγαρώματος του. Η εμπειρία αυτή είναι η πρώτη του σεξουαλική επαφή.

Ο αρουραίος των πεδιάδων διατηρεί την πρώτη του σχέση για όλη του τη ζωή. Ο αρουραίος αυτός σε αντίθεση με τον αρουραίο των ορεινών περιοχών, έχει πολλούς υποδοχείς στα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου για την οξυτοκίνη.

Κατά τις πρώτες ώρες της σεξουαλικής του δραστηριότητας, εκκρίνονται στον εγκέφαλο μεγάλες ποσότητες οξυτοκίνης. Η δράση της οξυτοκίνης στον εγκέφαλο δια μέσου των υποδοχέων της, επιτρέπει τη δημιουργία μόνιμων δεσμών μεταξύ των αρσενικών και θηλυκών ζώων.

Οι επιστήμονες χρησιμοποιώντας μεθόδους που καταστέλλουν τους υποδοχείς της οξυτοκίνης, διέκοψαν το φυσιολογικό αυτό μηχανισμό. Το αποτέλεσμα ήταν ότι οι μόνιμοι δεσμοί μεταξύ των ζώων δεν γίνονταν. Στους αρουραίους των ορεινών περιοχών δεν παρατηρείται η δημιουργία μόνιμων δεσμών λόγω λίγων υποδοχέων στα νευρικά κύτταρα για την οξυτοκίνη.

Υπάρχει επίσης η επιστημονική υπόθεση ότι στον εγκέφαλο ανθρώπων που κάνουν συχνά σεξ μαζί, έστω και εάν δεν υπήρχε αρχικά αγάπη, η παρατεταμένη συνεχής έκκριση οξυτοκίνης που συμβαίνει κατά το σεξ, να οδηγεί τελικά στη θεμελίωση μόνιμων σχέσεων αγάπης.

Δεν έχει γίνει ακόμη κατανοητό γιατί η παρατεταμένη έκθεση στην οξυτοκίνη μπορεί να προκαλεί τόσο σημαντικές και μακροχρόνιες αλλαγές στη συμπεριφορά. Η κατανόηση των μηχανισμών που εμπλέκονται είναι δυνατόν να οδηγήσει σε νέα φάρμακα που θα μπορούν να επηρεάζουν τη ψυχική διάθεση και τη συμπεριφορά.

Όπως κάθε άλλη επιστημονική και ιατρική πρόοδος, έτσι και η πρόοδος στον τομέα αυτό, μπορεί να συνοδεύεται από θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις.

Δεν ξέρουμε ακόμη ποιες θα είναι οι προεκτάσεις της χορήγησης φαρμάκων ή μεθόδων που θα μπορούν να επηρεάζουν ή να αλλοιώνουν τις ορμονικές ή χημικές ρυθμίσεις των ανθρωπίνων σχέσεων όπως η αγάπη, ο έρωτας και το σεξ.

Ανεξάρτητα από αυτές τις επιφυλάξεις που θα πρέπει να ληφθούν υπ' όψη, οι έρευνες συνεχίζονται, όχι μόνο για την οξυτοκίνη αλλά και για άλλες ορμόνες ή χημικές ουσίες που ρυθμίζουν τη συμπεριφορά μας σε σχέση με τον έρωτα, το σεξ, την αγάπη.

Εκτός από την οξυτοκίνη, η ντοπαμίνη και η τεστοστερόνη είναι βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη σεξουαλική ορμή, την ενεργητικότητα, τα αισθήματα ικανοποίησης, ευχαρίστησης και ανταμοιβής.