Οι άνθρωποι, που παρουσιάζουν έντονο χρόνιο στρες ή νιώθουν ψυχολογικά καταπονημένοι, πιθανόν να κινδυνεύουν περισσότερο από τη νόσο του Αλτσχάιμερ.

Η σχέση μεταξύ στρες, κατάθλιψης, ψυχολογικής καταπόνησης, γεροντικής άνοιας και νόσου του Αλτσχάιμερ είναι πολύπλοκη. Είναι όμως πολύ ενδιαφέρουσα και ήδη τα πρώτα στοιχεία μας προτρέπουν να χαλαρώνουμε και να προστατεύουμε τον εαυτό μας, από το χρόνιο στρες και άλλες μορφές καταπόνησης.

Το χρόνιο στρες προκαλεί ένα φάσμα αλλοιώσεων στην περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται ιππόκαμπος. Ο ιππόκαμπος ανήκει στο μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου, το οποίο έχει κεντρικό ρυθμιστικό ρόλο στη συμπεριφορά, στη μνήμη και στα συναισθήματα των ανθρώπων.

Οι βλάβες, που παρατηρούνται στον ιππόκαμπο και σε άλλες δομές του μεταιχμιακού συστήματος του εγκεφάλου, περιλαμβάνουν ατροφία των νευρώνων και των δενδριτικών καταλήξεων.

Οι δενδρίτες είναι λεπτές διακλαδισμένες εκφύσεις  του κυτταρικού σώματος ενός νευρώνα. Σχηματίζουν συνδέσεις με τους άλλους νευρώνες και έχουν καθοριστικό ρόλο στη μεταφορά των μηνυμάτων μεταξύ των νευρώνων. 

Η ατροφία των νευρώνων και των δενδριτών του μεταιχμιακού συστήματος και ιδιαίτερα του ιππόκαμπου, ευθύνονται για απώλεια δεξιοτήτων εκμάθησης και μνήμης. Έρευνες έχουν δείξει ότι επηρεάζεται ιδιαίτερα η επεισοδιακή μνήμη.

Η επεισοδιακή μνήμη επηρεάζεται όχι μόνο από το στρες και το άγχος, αλλά και από άλλες μορφές ψυχολογικής καταπόνησης, όπως η κατάθλιψη και οι φοβίες.

Η σχέση μεταξύ στρες, ψυχολογικής καταπόνησης και απώλειας μνήμης και δεξιοτήτων μάθησης έχουν ιδιαίτερη σημασία στους ηλικιωμένους.

Με την αύξηση της διάρκειας ζωής που παρατηρούμε στην εποχή μας, οι ηλικιωμένοι κινδυνεύουν περισσότερο από γεροντική άνοια ή και από τη νόσο του Αλτσχάιμερ.

Το ερώτημα που προκύπτει είναι κατά πόσο τα νευροτοξικά αποτελέσματα του στρες στον ανθρώπινο εγκέφαλο είναι δυνατόν να προληφθούν.

Πράγματι μερικές έρευνες δείχνουν, ότι υπάρχει συσχετισμός μεταξύ στρες και ψυχολογικής καταπόνησης από τη μια και νόσου του Αλτσχάιμερ από την άλλη.

Σε έρευνα που έκαναν νευρολόγοι από το Σικάγο, συμπεριλήφθηκαν 1,064 άνθρωποι άνω των 65 ετών που δεν έπασχαν από νόσο του Αλτσχάιμερ. Αξιολογήθηκε το επίπεδο στρες που παρουσίαζαν και στη συνέχεια έτυχαν παρακολούθησης για χρονική περίοδο από 3 έως 6 χρόνια.

Διαπιστώθηκε ότι οι ηλικιωμένοι με προδιάθεση στο στρες και στην ψυχολογική καταπόνηση, είχαν 2,4 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για να προσβληθούν από νόσο του Αλτσχάιμερ.

Μια άλλη παλαιότερη μελέτη από την ίδια ομάδα νευρολόγων, εξέτασε σε ηλικιωμένους καθολικούς ιερείς, το ρόλο της ψυχολογικής καταπόνησης στις γνωστικές δεξιότητες. Διαπίστωσαν ότι αυτοί που είχαν ψηλό δείκτη καταπόνησης, είχαν διπλάσιο κίνδυνο να παρουσιάσουν νόσο του Αλτσχάιμερ σε σύγκριση με αυτούς είχαν χαμηλό δείκτη ψυχολογικής καταπόνησης.

Τα πιο πάνω αποτελέσματα από τις δύο έρευνες, δεν αποδεικνύουν ότι η καταπόνηση και το στρες είναι αιτία άνοιας και νόσου του Αλτσχάιμερ.

Παρά το γεγονός ότι για να αποδειχθεί αυτό χρειάζονται περισσότερα στοιχεία, εντούτοις υπάρχουν υποψίες, ότι τα επίπεδα των ορμονών του στρες, όταν διατηρούνται ψηλά για χρόνια είναι πιθανόν να προκαλούν βλάβες στον εγκέφαλο ανάλογες με αυτές που παρατηρούνται στη νόσο του Αλτσχάιμερ και τη γεροντική άνοια, επηρεάζοντας τη μνήμη και τη συμπεριφορά.

Βλέπουμε λοιπόν, ότι έχουμε κάθε λόγο να μειώνουμε το χρόνιο στρες και άλλες μορφές ψυχικής καταπόνησης στις οποίες υποβαλλόμαστε καθημερινά. Πρέπει να ενεργοποιούμε μηχανισμούς χαλάρωσης και ψυχικής αποσυμφόρησης με στόχο την προστασία του εγκεφάλου μας.